Η βαρβαρότητα των μογγολικών καταχτητικών επιδρομών του Μεσαίωνα έχει επιστρέψει για τα καλά στην κοιλάδα της Φεργκάνα, στο νότο του σημερινού Κιργιστάν, μεταμορφώνοντας πολιτισμένους ανθρώπους σε κανίβαλους. Φιλήσυχοι εργαζόμενοι που μέχρι χτες ζούσανε δίπλα-δίπλα βρίσκονται τώρα σε μια θανάσιμη αντιπαράθεση όπου η αποκάλυψη της εθνικής καταγωγής αρκεί για να καθορίσει το εάν κάποιος θα συνεχίσει ή όχι να απολαμβάνει το αγαθό της ζωής και το εάν θα διατηρήσει ή όχι τη σωματική του ακεραιότητα και τη στοιχειώδη αξιοπρέπειά του όπως παλιότερα. Στην προκειμένη περίπτωση οι θύτες είναι Κιργίζιοι και τα θύματα Ουζμπέκοι. Συμμορίες ενόπλων Κιργίζιων σφάζουν, βιάζουν και βάζουν φωτιά στα σπίτια και τα αυτοκίνητα αμάχων Ουζμπέκων αναγκάζοντάς τους να οχυρωθούν στις συνοικίες τους ή να τις εγκαταλείψουν άρον-άρον. Οι νεκροί και τραυματίες ανέρχονται ήδη σε πολλές εκατοντάδες ενώ οι πρόσφυγες που έχουν βρει καταφύγιο στο γειτονικό Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν υπολογίζονται σε εκατοντάδες χιλιάδες.

Η τραγωδία αυτή είναι το ακραίο σύμπτωμα της ανώμαλης πολιτικής ζωής του Κιργιστάν, η οποία χαρακτηρίζεται από τη μόνιμη επεμβατική συμπεριφορά της ρώσικης υπερδύναμης που απλώνεται επιβλητικά στα βόρεια. Τον Απρίλη, ο πρόεδρος του κράτους Μπακίγεφ ανατράπηκε με ένα πραξικόπημα που έφερε στη διακυβέρνηση της χώρας μια ομπρέλα πολιτικών δυνάμεων υπό την πρώην πρωθυπουργό και μέλος της κρατικής και κομματικής νομενκλατούρας της πρώην ΕΣΣΔ Ρ. Οτουνμπάγεβα. Το πραξικόπημα είχε τη στήριξη του Κρεμλίνου, που έσπευσε αρχής εξαρχής να αναγνωρίσει τη νέα προσωρινή κυβέρνηση στο Μπισκέκ προσφέροντάς της μάλιστα «βοήθεια» και δάνεια ύψους 50 εκ. δολαρίων. Ο Μπακίγεφ – πιστεύεται ότι έπεσε επειδή αρνήθηκε να επισπεύσει τη διάλυση της αμερικανικής βάσης που ενισχύει υλικά τον αφγανικό πόλεμο – υποχώρησε στο νότο της χώρας όπου βρίσκεται το ορμητήριό του. Στη συνέχεια διέφυγε στη Λευκορωσία του εθνικιστή φασίστα και όπως αποδείχτηκε όχι ρωσόδουλου Λουκασένκο. Στο νότο η νέα κυβέρνηση δεν διαθέτει ιδιαίτερα μεγάλη πολιτική επιρροή αλλά υποστηρίζεται από τη σχετικά πολυπληθή εκεί (και με πιο ανεβασμένο βιοτικό επίπεδο από τους Κιργίζιους) ουζμπεκική μειονότητα.

Η νέα κυβέρνηση κατηγορεί τον Μπακίγεφ σαν υποκινητή του πογκρόμ, όμως η αλήθεια είναι ότι τις βιαιοπραγίες δεν τις έκαναν βασικά οι συμμορίες των οπλισμένων πολιτών, που θα μπορούσαν να υπακούουν σε αυτόν, αλλά στρατιωτικές κυρίως δυνάμεις μαζί με αστυνομικές, (βλ. Νιου Γιορκ Τάιμς, 17/6), δηλαδή δυνάμεις που έστειλε η Οτουνμπάγιεβα εκεί. Αντί να περιμένει να περάσει λίγος χρόνος η κυβέρνηση έσπευσε να δηλώσει ανίκανη να ελέγξει την κατάσταση και ζήτησε τη ρωσική στρατιωτική βοήθεια. Η Μόσχα έστειλε καταρχάς λίγους άντρες για να ενισχύσει τη στρατιωτική της βάση που έχει εγκαταστήσει στο βορρά του Κιργιστάν και επιφυλάχτηκε για την αποστολή και άλλων δυνάμεων περιμένοντας την έγκριση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, που είναι το αντίστοιχο του ΝΑΤΟ στην Ανατολή. Το ζήτημα δείχνει να έχει ξεπεράσει τα στενά όρια του Κιργιστάν εμπλέκοντας μεταξύ άλλων το γειτονικό Ουζμπεκιστάν, η αυταρχική ηγεσία του οποίου κρατά ακόμα μια σχετική ανεξαρτησία από το Κρεμλίνο.

Υποκινώντας το πογκρόμ και καλώντας σε ρωσική βοήθεια η ρωσόδουλη κυβέρνηση της Οτουνμπάγεβα πιθανά εξωθεί τους Ουζμπέκους στο να διαμελίσουν τη χώρα, προσφέροντας μ’ αυτό τον τρόπο ένα δόλωμα απέναντι στο Ουζμπεκιστάν για λογαριασμό της Μόσχας. Υπόσχεται δηλαδή έμμεσα η Ρωσία ένα κομμάτι του κιργιζιανού εδάφους (ή άλλα οφέλη) στο Ουζμπεκιστάν με αντάλλαγμα την πλήρη υποταγή του τελευταίου σ’ αυτήν. Επιπλέον δηλώνει διατεθειμένη να προσφέρει στην αντιδημοφιλή κυβέρνηση του Κιργιστάν σταθερότητα και ασφάλεια.