Μεταλλεία στη Χαλκιδική

Σπουδαίος o Αγώνας των Μεταλλωρύχων-Αισχρή και σκοτεινή η μεταβίβαση

Η κρίση των μεταλλείων της Χαλκιδικής μπήκε σε μια νέα φάση. Η καναδική Κίνρος, η εταιρεία που απορρόφησε την TVX, εγκατέλειψε τα μεταλλεία και αυτά, με νόμο του κράτους στις αρχές του χρόνου, πέρασαν στα χέρια ενός κονσόρτσιουμ που την πλειοψηφία του την έχει μια ρουμάνικη εταιρεία η “European Goldfields” και ο Άκτωρας του Μπόμπολα. Το χρυσοφόρο βουνό του Στρυμονικού και οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις δόθηκαν σχεδόν δωρεάν στους νέους ιδιοκτήτες, ενώ το μεγαλύτερο δώρο που τους δόθηκε είναι ότι όλο το προσωπικό απολύθηκε και είναι στη διάθεση του νέου ιδιοκτήτη να το χρησιμοποιήσει όσο θέλει, όποτε το θέλει και με τους όρους που θα καταφέρει να επιβάλει.

Οι μεταλλωρύχοι της TVX απολύθηκαν λοιπόν όλοι και πήρανε πριν λίγες μέρες τις αποζημιώσεις τους. To καλό είναι ότι μαζί πήραν και τα χρωστούμενα των μηνών στη διάρκεια των οποίων τα μεταλλεία ήταν κλειστά, ενώ εξασφάλισαν με νόμο κάποια μέτρα αποκατάστασης καλύτερα από τα συνηθισμένα, δηλαδή ένσημα ως τη συνταξιοδότησή τους και επίδομα ανεργίας για τα απαιτούμενα γι’ αυτή χρόνια.

Παρά τα παραπάνω μέτρα της μισοαποκατάστασης, αυτό το αποτέλεσμα αποτελεί μια ήττα για τους μεταλλωρύχους και ευρύτερα για το λαό. Είναι ήττα κατ’ αρχήν γι αυτούς τους ίδιους γιατί ο στόχος του αγώνα τους ήταν να κρατήσουν ανοιχτά τα μεταλλεία και να συνεχίσουν τη δουλειά τους. Τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίσανε είναι στην πραγματικότητα κάποιο δίχτυ ασφάλειας για να μην είναι βαρύ το τραύμα της οικονομικής πτώσης στην περίπτωση που στο μέλλον μείνουν χωρίς δουλειά. Μιλάμε όμως και για ήττα της εργατικής τάξης ευρύτερα και μάλιστα για ήττα ολόκληρου του λαού γιατί οι αντιβιομηχανικές δυνάμεις καταφέρανε να διώξουν μια σύγχρονη παραγωγική βιομηχανία και να φέρουν στη θέση της ένα δικό τους σκοτεινό οργανισμό δεμένο με το κυρίαρχο καθεστώς της αρπαγής, της διαφθοράς και της υποανάπτυξης.

Ο Μπόμπολας και η σκοτεινή “European Goldfields”

Η Εταιρεία που έχει το 51% στο νέο εταιρικό σχήμα ονομάζεται “European Goldfields”. Το υπόλοιπο το κατέχει κατά 40% ο Μπόμπολας με τον Άκτωρα και κατά 9% η Νομαρχία Χαλκιδικής και οι τρεις (3) Δήμοι της περιοχής (Ακάνθου – Σταγείρων, Παναγίας και Αρναίας). Η “European Goldfields” είναι μια εταιρεία που ο κύριος μέτοχός της και μέχρι πρόσφατα διευθύνων Σύμβουλός της ήταν κάποιος Φρανκ Τίμις. Ο Τίμις είναι Ρουμάνος επιχειρηματίας, 40 χρονών, από οικογένεια μεταναστών στην Αυστραλία όπου ο ίδιος είχε δικαστεί και καταδικαστεί δύο φορές, το 1990 και 1994, για διακίνηση ηρωίνης. Λίγο μετά από αυτές τις καταδίκες βρέθηκε να έχει εξασφαλίσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης μεταλλείων χρυσού στη Ρουμανία με μια εταιρία που το όνομά της είναι Gabriel Resources και σε συνεργασία με την κρατική ρουμανική εταιρία που είχε την ιδιοκτησία τους. Σην εταιρία του Τίμις το ρουμάνικο κράτος επί προεδρίας του δυτικόφιλου Κωνσταντινέσκου παρέδωσε τα μεταλλεία χρυσού της τεράστιας χρυσοφόρας περιοχής της Ρόσσια Μοντάνα. Ενάντια σε αυτήν την παράδοση ξεσηκώθηκαν αρχικά οι πάντες, καλοί και κακοί, ανάμεσα τους και οι γνωστοί ψευτοοικολόγοι, οι γνωστοί “πατριώτες” της διατήρησης του “εθνικού πλούτου” και έγινε μεγάλος σάλος για το ποιόν και το παρελθόν του ιδιοκτήτη της. Την άνοιξη του 2003 επί προεδρίας του ρωσόφιλου Ιλιέσκου και μετά από σαρωτικές αλλαγές στη διοίκηση της εταιρείας, η διακομματική επιτροπή του Κοινοβουλίου που εξέτασε τις επιπτώσεις του έργου, κοινωνικές (η εξόρυξη χρυσού εκεί απαιτεί τη μετεγκατάσταση 2000 κατοίκων), οικονομικές και περιβαλλοντικές, έδωσε έγκριση για τη συνέχιση των εργασιών παρά τις αντιδράσεις.
Η “European Goldfields” δημιουργήθηκε το 2000 σαν τμήμα της αναδιοργάνωσης της Gabriel Resources και απέκτησε έδρα το Τορόντο, προφανώς για να μπορέσει η τελευταία να αποκτήσει λίγο πιο αξιοπρεπές πρόσωπο και να βρει χρηματοδότες και στελέχη στη δυτική αγορά που να ξέρουν από σύγχρονα μεταλλεία και από μεταλλουργία χρυσού. Γιατί το μεγάλο χαρακτηριστικό του Τίμις, της Gabriel και της “European Goldfields” είναι ότι δεν έχουν ιδέα από εξόρυξη και μεταλλουργία χρυσού. Η ίδια η “European Goldfields” στο τελευταίο ετήσιο δελτίο της που εκδόθηκε το Μάη του 2003 αναγνωρίζει ότι δεν έχει καμιά τέτοια πείρα και εξαρτάται από την πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού και τη σύναψη συμφωνιών με μεγάλες εξορυκτικές εταιρείες. Ταυτόχρονα δηλώνει ρητά ότι έχει περιορισμένους οικονομικούς πόρους, καμιά πηγή άντλησης ρευστού κεφαλαίου, και δεν έχει καμιά εξασφάλιση για χρηματοδότηση και συνέχιση των εργασιών της.
Στους διεθνείς μεταλλευτικούς κύκλους έγινε πάντως μεγάλη συζήτηση για την ιστορία “European Goldfields” και Τίμις. Οι ιστοσελίδες άναψαν για τον διακινητή ναρκωτικών που μπήκε στην ευαίσθητη σε αυτά τα ζητήματα μεταλλευτική βιομηχανία του χρυσού η οποία στη Δύση πάλεψε για δεκαετίες για να διαχωρίσει το εαυτό της από το ποινικό έγκλημα και τους αντίστοιχους τυχοδιώκτες. Έτσι όταν η Ε.G μπήκε στο χρηματιστήριο του Καναδά την υποχρέωσαν να γράψει στην ιστοσελίδα της αναλυτικά για τις καταδίκες του προέδρου της για τη διακίνηση ναρκωτικών. Ταυτόχρονα άρχισαν να τον ρωτάνε επίμονα με άρθρα στον τύπο που βρήκε τα κεφάλαια και έστησε την Gabriel. Σε αυτήν την ερώτηση δεν μπόρεσε ποτέ να απαντήσει.

Αυτό άρχισε να γίνεται ανυπόφορο για τα ευρύτερα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που κρύβονταν πίσω από την “European Goldfields”. Έτσι όταν αυτή εμφανίστηκε την άνοιξη του 2003 στην πόρτα του Ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών και στον Πάχτα για να πάρει τα μεταλλεία από την TVX, αυτοί που κινούσαν τα νήματα της είχαν φροντίσει να κρύψουν τον πρόεδρό της πίσω από πιο αξιοσέβαστα πρόσωπα. Ο τυχοδιώκτης μας διατήρησε λοιπόν ακέραια τα ποσοστά του και την ισχυρή του θέση στην Εταιρεία, αλλά στην διεύθυνση της Εταιρείας εμφανίστηκαν στελέχη της δυτικής μεταλλευτικής βιομηχανίας χρυσού. Και μάλιστα, όχι τυχαία, στελέχη της TVX όπως ο νέος Διευθύνων Σύμβουλος Baer και ο Τεχνικός Διευθυντής Raisbeck που είχε δουλέψει στο Στρατώνι.
Αυτές οι αλλαγές άρχισαν μόλις διέκοψε τις εργασίες της η Κίνρος στη Χαλκιδική που σημαίνει ότι το σχέδιο της μεταβίβασης είχε καταστρωθεί από τότε. Τότε ακριβώς, το Γενάρη του 2003 παραιτήθηκε από Διευθύνων Σύμβουλος ο Τίμις. Λίγο αργότερα το Μάη του 2003, δηλαδή μόλις άρχισαν να εντατικοποιούνται οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Κίνρος, το νέο σχήμα και τον Πάχτα, ο Τίμις παραιτήθηκε και από το Διοικητικό Συμβούλιο της “European Goldfields”. Η σκοπιμότητα αυτών των αλλαγών μπορεί να φανεί μόνο εκ των υστέρων.

Μόνο δηλαδή εκ των υστέρων μπορεί να καταλάβει κανείς πως έγινε και η Κίνρος εγκατέλειψε τα μεταλλευτικά της δικαιώματα και μάλιστα χωρίς να ζητήσει αποζημίωση από το ελληνικό κράτος για τα 250.000.000 δολάρια που έχασε η απορροφημένη από αυτήν TVX και πως τα παρέδωσε ουσιαστικά δωρεάν σε μια ασήμαντη “European Goldfields”. Ο ένας, ο βασικός λόγος αυτής της παράδοσης ήταν ότι η Κίνρος κατάλαβε πολύ καλά από την πικρή πείρα της TVX και από τη δικιά της, αλλά και από τις τελευταίες διαπραγματεύσεις στο Υπουργείο Οικονομικών ότι η ίδια ήταν ανεπιθύμητη στην Ελλάδα. Ο άλλος λόγος ήταν ότι αντιμετώπισε ευνοϊκά την διαδοχή της από μια “European Goldfields” στη διοίκηση της οποίας βλέπει τα παλιά της στελέχη. Αυτή η παρουσία έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία όταν πρόκειται για μια αδύναμη εταιρεία. Γιατί μια αδύναμη εταιρεία δεν μπορεί να κάνει η ίδια μεταλλουργία χρυσού. Χρειάζεται την τεχνική γνώση και την κεφαλαιϊκή πιστωτική ακτινοβολία μιας μεγάλης, όπως η Κίνρος, που είναι η δέκατη στον κόσμο. Με τα δικά της στελέχη μέσα στο νέο σχήμα και με προφανείς αντίστοιχες διαβεβαιώσεις μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε ότι η Κίνρος θα είδε σε αυτή την μεταβίβαση μια πιθανότητα να επανακάμψει στη Χαλκιδική, δηλαδή ότι καλύτερο γι’ αυτήν μέσα στις δοσμένες συνθήκες. Το μόνο που μπορούσε να χαλάσει τη δουλειά και τη φάτσα της Κίνρος ήταν ο Τίμις. Αυτήν λοιπόν την “ντροπή της οικογένειας” την εξαφάνισαν από το ΔΣ της “European Goldfields” και την κρύψανε στο υπόγειο.

Αυτό βέβαια δεν διευκόλυνε μόνο την Κίνρος, διευκόλυνε και όλους αυτούς που κλείσανε τη μεταβίβαση και πρώτο και καλύτερο το ελληνικό κράτος. Η συμπεριφορά της Κίνρος έδειξε το χαρακτήρα του δυτικού μονοπώλιου που μπροστά στο κέρδος δεν διστάζει να συνεργάζεται με τις ανατολικές συμμορίες αρκεί να τηρούνται τα προσχήματα. Έδειξε ακόμα και την πολιτική άγνοιά του και την αδυναμία του να βγάζει βαθύτερα συμπεράσματα από τις καταστροφές του. Νομίζουμε ότι δεν θα αργήσει και η Κίνρος να καταλάβει ότι δεν διώχτηκε από το ελληνικό κράτος από την πόρτα για να ξαναγυρίσει από το παράθυρο. Αν τολμήσει να έρθει, αν δηλαδή οι Ρουμάνοι έχουν αναλάβει κάποιες δεσμεύσεις που δεν αναφέρονται στις συμβάσεις θα αντιμετωπίσει χειρότερα πυρά από όσα είχε δεχτεί προηγούμενα. Αλλά η Κίνρος είναι πια ένας δευτερεύων παράγοντας στην εξέλιξη του δράματος, και πάντα θα έχει το ελαφρυντικό ότι αυτή η μεταβίβαση έγινε από την πλευρά της κάτω από καθεστώς ανάγκης.
Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τελευταία ανακοίνωση τύπου της εταιρείας “European Goldfields” με ημερομηνία 13/2/2004 που αναφέρεται στη συμφωνία, το 51% του νέου σχήματος θα το έχει κατά 30% η ίδια και κατά 21% μία εταιρεία, την οποία ο Πάχτας στη δική του ανακοίνωση αναφέρει γενικά και αόριστα ως “ιδιωτική μεταλλευτική εταιρεία”, η οποία ονομάζεται “Global Mineral Resources”. Αυτή η τελευταία είναι ιδιοκτησίας του ίδιου του Τίμις που ξαναμπαίνει από το παράθυρο. Μάλιστα, παρόλο που η δεύτερη αυτή εταιρεία συμμετέχει επίσημα στο νέο σχήμα δεν έχει ακόμα εξαγοράσει τη συμμετοχή της (!) για την οποία έχει συμφωνηθεί ότι θα καταβάλει το αντίστοιχο τίμημα τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 2004 σε δύο δόσεις. Εν τω μεταξύ όμως έχει ήδη εξασφαλίσει καταχρηστικά πλεονεκτική θέση στη διοίκηση. Σύμφωνα πάντα με την ίδια ανακοίνωση, η “European Goldfields” με 30% έχει το δικαίωμα να διορίζει δύο μέλη στο Δ.Σ. του νέου σχήματος, η “Global Mineral Resources” με 21% ένα μέλος, ενώ ο Άκτωρας και η Νομαρχία μπορούν να διορίζουν από ένα μέλος. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία των τριών οπότε είναι σαφές ποιος θα έχει τη διοίκηση της εταιρείας.

Πως σύσσωμο το πολιτικό καθεστώς υποστήριξε το αληθινό σκάνδαλο

Το μεγάλο ζήτημα από δω και μπρος θα είναι ένα: Το πώς η ελληνική Βουλή και σύσσωμο το πολιτικό καθεστώς υπόγραψε επίσημα και στήριξε ουσιαστικά με τη στάση του την απ’ ευθείας και άνευ όρων παράδοση των πιο χρυσοφόρων κοιτασμάτων σε ένα σκοτεινό και άσχετο με αυτή τη δουλειά κεφάλαιο. Θα μείνει για πάντα σαν το μεγαλύτερο αίσχος του πολιτικού καθεστώτος ότι το έκανε αυτό αφότου σύσσωμα τα κόμματά του έδιωξαν ένα παραγωγικό και σύγχρονο κεφάλαιο από τη χώρα μετά από έναν δεκαετή πόλεμο, δίνοντας έτσι ταυτόχρονα ένα βαθύ χτύπημα στην αξιοπιστία της χώρας και την ικανότητά της να τραβάει παραγωγικές επενδύσεις από το εξωτερικό. Στην πραγματικότητα το διώξιμο του ενός κεφαλαίου και η παράδοση των μεταλλείων στο άλλο είναι οι δύο πλευρές του ίδιου φαινόμενου. Το πολιτικό καθεστώς στην Ελλάδα έδιωξε την καναδική εταιρεία ακριβώς για να φέρει την ρουμάνικη και τον Μπόμπολα. Μάλιστα πρέπει να πάμε και πιο πίσω στην εποχή που τα μεταλλεία τα είχε το κεφάλαιο Αθανασιάδη-Μποδοσάκη. Ο σκληρός συνωμοτικός πυρήνας αυτού του καθεστώτος με σχέδιο σκότωσε τον Αθανασιάδη και πήρε τα μεταλλεία από το ιδιωτικό ελληνικό κεφάλαιο που είναι γενικά το πιο παραγωγικό κεφάλαιο και τα έδωσε στο λιγότερο παραγωγικό κρατικό ελληνικό κεφάλαιο, στην Εθνική Τράπεζα. Μετά σκότωσε τον πρόεδρο της ΕΤΕ Βρανόπουλο και πήρε τα μεταλλεία από το ελληνικό κρατικό κεφάλαιο για να τα δώσει ενδιάμεσα σε ένα ξένο κεφάλαιο που ήταν το πιο σύγχρονο από παραγωγική πλευρά, αλλά που ήταν ο πιο εύκολος αντίπαλος γιατί δεν έχει πολιτικούς συμμάχους στη χώρα. Το έδιωξε λοιπόν και αυτό για να παραδώσει τελικά το χρυσό βουνό του Στρυμωνικού στους αληθινούς κυρίαρχους της χώρας, στη νέα ανατολικού τύπου ολιγαρχία.

Αυτό που έγινε στα μεταλλεία στο Στρατώνι είναι η πιο χαρακτηριστική και πιο προωθημένη εκδήλωση της νέα ανατολικής πολιτικής και οικονομικής στρατηγικής στη χώρα η οποία συμπυκνώνεται στο εξής: Καταστρέφουμε όποια παραγωγική δύναμη λειτουργεί με όρους σύγχρονους, δηλαδή τέτοια που να μπορεί να στέκεται στον διεθνή ανταγωνισμό και επιτρέπουμε να ζουν και να αναπτύσσονται μόνο επιχειρήσεις που ζουν από την αρπαγή του δημόσιου πλούτου ή επειδή κατέχουν μονοπωλιακή εξουσία πάνω στη γαιοπρόσοδο ή επειδή μπορούν να διαχειρίζονται όπως θέλουν την εργατική δύναμη. Έτσι φτάσαμε στην “European Goldfields” και στον Μπόμπολα τον άνθρωπο που έγινε αρχικά κάτι, από την αντιπροσώπευση και έκδοση στην Ελλάδα της Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας και ταχύτατα έγινε μια υπερφυσική βδέλλα με τη διαδικασία της ευνοϊκής ή της απ ευθείας ανάθεσης σε αυτόν εργολαβιών του Δημοσίου και αργότερα ολόκληρων τομέων του Δημοσίου όπως της ΕΥΔΑΠ. Αυτός είναι ο άνθρωπος κλειδί στην όλη ιστορία γιατί αυτός με εκπρόσωπο κάποιον Κούτρα, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Άκτωρ εμφανίστηκε σε όλες τις διαπραγματεύσεις και αργότερα στα μεταλλεία. Είναι ο Κούτρας που συζητάει με τους πρώην εργαζόμενους και ακόμα δεν έχει δει κανείς τη “European Goldfields”. Για να καταλάβει κανείς ποιος είναι ο ρόλος του Μπόμπολα σε αυτήν την ιστορία και πόσο έχει αυτός πίσω του τη στήριξη όλου του πολιτικού καθεστώτος αρκεί η σχέση του νέου σχήματος με τη Νομαρχία Χαλκιδικής.
Όπως είπαμε παραπάνω ένας από τους μετόχους της νέας Εταιρείας με 9% είναι η νομαρχία Χαλκιδικής. Η συμμετοχή αυτή δείχνει ότι μια κρατική οντότητα και μάλιστα άμεσα εκλεγμένη από το λαό αποδέχεται τη μεταβίβαση, τη συγκρότηση και τη σύνθεση αυτού του σκοτεινού εκτρώματος και βάζει κάτω από αυτό και τη δική της υπογραφή. Αλλά το πιο χαρακτηριστικό είναι άλλο. Είναι ότι η απόφαση του Νομαρχιακού Συμβούλιου της Χαλκιδικής για την κατ’ αρχήν συμμετοχή της Νομαρχίας στο νέο σχήμα πάρθηκε σε μια συνεδρίαση του που συγκλήθηκε σε χρόνο μηδέν μετά από ένα γράμμα που της έστειλε ο Άκτωρας στις 22 του Ιούνη και το οποίο καλούσε τη Νομαρχία να συμμετέχει στο διάδοχο σχήμα. Η συνεδρίαση έγινε σε λίγες μέρες μετά την αποστολή του γράμματος, δηλαδή σε χρόνο ρεκόρ και η πρόταση του Άκτωρα εγκρίθηκε σε μια συνεδρίαση από το νομαρχιακό συμβούλιο χωρίς να έχει αυτό ακόμα τίποτα το συγκεκριμένο στα χέρια του και χωρίς να προηγηθεί μια έρευνα για τους Τίμις, Μπόμπολα και τη σχέση τους με τα μεταλλεία και τη μεταλλουργία χρυσού. Απίθανη ταχύτητα ανταπόκρισης ενός υποτίθεται “Λαϊκού” και ταυτόχρονα Κρατικού οργάνου που σκίζεται να συνεδριάσει και να αποφασίσει συμμετοχή και συνεργασία με ένα ιδιωτικό κεφάλαιο που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με μεταλλεία και μάλιστα με μεταλλουργία χρυσού. Και αυτό σε μια χώρα που το ιδιωτικό κεφάλαιο σημαίνει εξ ορισμού απάτη, αισχρή εκμετάλλευση, καταστροφή του περιβάλλοντος κλπ, κλπ. Αντίθετα η ίδια αυτή Νομαρχία και όλοι οι Δήμοι που στηρίζουν σήμερα το νέο σχήμα είχαν όλοι μαζί υπογράψει την προσφυγή των ψευτοοικολόγων στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να ματαιωθεί το έργο της μεταλλουργίας χρυσού.
Και βέβαια αυτή η σπάνια ευνοϊκή υποδοχή του νέου σχήματος τον Ιούνη του 2003 βρίσκει την πιο διευρυμένη και πιο επίσημη συνέχιση και ολοκλήρωσή της στο γεγονός ότι την ψηφίζει η ελληνική Βουλή στις αρχές του Γενάρη. Αυτή η σκανδαλώδης παραχώρηση ψηφίζεται χωρίς να μάθει κανείς τίποτα και χωρίς κανένας να καταγγελθεί, εκεί που έχουν καταγγελθεί και έχουν γίνει επίσημα σκάνδαλα της κοινωνίας συμβάσεις που δεν έχουν σχεδόν τίποτα ή και απολύτως τίποτα το επιλήψιμο.

Πως καλύφθηκαν και πως ξεσκεπάζονται οι αρχισαμποταριστές κνίτες και ψευτοοικολόγοι

Βέβαια οι γνωστοί αρχισαμποταριστές του ψευτοΚΚΕ και του ΣΥΝ δεν ψήφισαν τη σύμβαση στη Βουλή, ούτε είχαν έδρες για να την καταψηφίσουν στο νομαρχιακό συμβούλιο της Χαλκιδικής όπου ανέθεσαν τη βρωμοδουλειά στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Οι ίδιοι δεν χρειάζεται να βγουν μπροστά αφού υπάρχει η άνετη αριθμητική πλειοψηφία των άλλων δύο. Γιατί με την αρνητική τους ψήφο μπορούν να ισχυριστούν στη βάση τους, που την έχουν φανατίσει γενικά ενάντια στη βιομηχανία και στους καπιταλιστές, ότι δεν φταίνε αυτοί για ότι συμβεί στο μέλλον. Όμως αυτά δεν περνάνε σε όσους έχουν παρακολουθήσει την ταχτική αυτών των απατεώνων. Όταν αυτοί θέλουν να κάνουν πραγματικά φασαρία και να εμποδίσουν την ψήφιση ενός νόμου την κάνουνε με ένταση και στον τύπο τους και σε όλες τις εφημερίδες και στα ραδιόφωνα με τα παπαγαλάκια τους και, κυρίως, με τις αγαπημένες τους “Επιτροπές Αγώνα” που τις στήνουν στο άψε σβήσε καθώς και με τα δουλικά τους ρεύματα και υπο-ρεύματα της οικολογίας, του σπασιματζίδικου αναρχισμού και του μικροαστικού εξωκοινοβουλευτικού αντικαπιταλισμού. Τώρα, τίποτα από όλα αυτά. Απόλυτη ησυχία.
Μόλις που ξέφυγαν κάνα δυο λιγόλογα αρθράκια απλής ανταπόκρισης στο Ριζοσπάστη και την Αυγή, τα οποία δεν κάνουν καμιά αναφορά στον Τίμις και στον Ιλιέσκου. Όποτε μιλάνε, μιλάνε για ένα καναδικό κεφάλαιο χωρίς να στέκονται σε “λεπτομέρειες”. Εννοείται πουθενά σε όλη αυτή την κρίσιμη περίοδο δεν πυροβόλησαν τη μεταβίβαση οι πένες των “Ιών” της Ελευθεροτυπίας. Το τελευταίο τους άρθρο ενάντια στην επένδυση και μάλιστα ειδικά ενάντια στην Κίνρος, ήταν συντονισμένο με αντίστοιχα στην Αυγή, εμφανίστηκε στις αρχές του καλοκαιριού στην Ελευθεροτυπία όταν οι διαπραγματεύσεις βρίσκονταν σε ένα σημείο στο οποίο δεν είχε αποκλειστεί η συμμετοχή της Κίνρος στο νέο επιχειρηματικό σχήμα. Απόλυτη ησυχία ήταν και η στάση της ΝΔ που ομοίως περιορίστηκε στην καταψήφιση της σύμβασης στη Βουλή.
Όσοι δημοσιολόγοι και πολιτικοί ακτιβιστές πυροβόλησαν για χρόνια την TVX και τώρα κατάπιαν τον Μπόμπολα και τον Τίμις αποδεικνύεται ότι δεν έχουν το ελαφρυντικό της ιδεολογικής καθυστέρησης ακόμα και της αντιδραστικής άποψης.

Το καθεστώς ακολουθεί την ταχτική της εξάντλησης του εχθρού.
Οι εργάτες με το πιστόλι στον κρόταφο

Και ήρθε εδώ η ώρα για τον αναγνώστη να αναρωτηθεί: Πως τη δέχτηκε αυτή τη μεταβίβαση το κίνημα των εργατών του Στρατωνίου;
Το εργατικό κίνημα των μεταλλωρύχων δεν είχε το χρόνο και τη δυνατότητα να μάθει από νωρίς τι παιζόταν μέσα στους διαδρόμους της πολιτικής εξουσίας και ποια ήταν η “European Goldfields”. Αλλά και όταν το έμαθε το Σεπτέμβρη του 2003 δεν είχε ούτε το χρόνο ούτε την ισχύ να τη ματαιώσει. Γιατί οι εργαζόμενοι είχαν φτάσει σ’ ένα τέτοιο σημείο εξαθλίωσης που δεν προλαβαίνανε πια να αντιδράσουν. Και να γιατί.
Κατ’ αρχήν η διαδικασία των διαπραγματεύσεων κράτησε ουσιαστικά έναν ολόκληρο χρόνο. Αυτός ο χρόνος ήταν απαραίτητος στο καθεστώς για να πετύχει ταυτόχρονα δύο πράγματα: Πρώτο να εξαντλήσει την Κίνρος, να την υποχρεώσει να παραιτηθεί από το νέο σχήμα και να φύγει χωρίς αποζημίωση. Δεύτερο, να δεχτεί η Κίνρος να παραδώσει τα μεταλλεία στον αγαπημένο του καθεστώτος, δηλαδή στην εταιρεία Μπόμπολα-Τίμις. Για να γίνουν αυτά δεν θα έπρεπε κατ’ αρχήν η Κίνρος να επιμείνει στην πτώχευση. Σε αυτήν την περίπτωση τα μεταλλεία θα έμπαιναν σε εκκαθάριση, αλλά τότε το κράτος δεν θα μπορούσε να δώσει απευθείας τα μεταλλεία σε κανένα νέο όμιλο. Γιατί θα έπρεπε να συμφωνήσει σε αυτό ο μεγαλύτερος πιστωτής που κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης θα ήταν η Κίνρος η οποία είχε αναλάβει το χρέος της TVX. Αυτό το ενδεχόμενο δεν το ήθελε καθόλου το καθεστώς γιατί θα είχε και δίκες με την Κίνρος, που θα αποκάλυπταν διεθνώς το σαμποτάζ που έκανε στην επένδυση, αλλά και θα είχε μπροστά του ένα σκληρό και παρατεταμένο εργατικό κίνημα σαν αυτό της TVX, ακόμα ισχυρότερο και ωριμότερο από εκείνο των Λιπασμάτων. Επίσης κάτω από την πίεση ενός τέτοιου κινήματος τελικά το καθεστώς θα μπορούσε να υποχρεωθεί να κάνει εκκαθάριση εν λειτουργία, που σημαίνει να αναζητήσει έναν προσωρινό επενδυτή ή να αναλάβει το ίδιο να λειτουργήσει τα μεταλλεία και στο μεταξύ να κάνει διεθνή διαγωνισμό για να βρεθεί νέος επενδυτής. Αυτή τη λύση της εκκαθάρισης εν λειτουργία την είχε δεχτεί η Κίνρος, την είχε υποστηρίξει ο Κυριακόπουλος του ΣΕΒ και την είχε προτείνει η ηγεσία του Σωματείου των υπογειτών μεταλλωρύχων από την αρχή. Αλλά ως το τέλος την αρνιόταν ο Πάχτας, δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών. Στην περίπτωση δηλαδή της πτώχευσης και ιδίως στην περίπτωση της εκκαθάρισης εν λειτουργία θα ήταν αδύνατο το καθεστώς να επιβάλει τη μεταβίβαση στο σκοτεινό κονσόρτσιουμ και το χειρότερο θα ήταν υποχρεωμένο να συνεργαστεί με την Κίνρος.

Γι’ αυτό χρειάστηκε χρόνος για να εξαντληθεί η Κίνρος και να πάψει να ζητάει συμμετοχή στο νέο σχήμα όπως έκανε επί 7 μήνες περίπου. Αυτή η εξάντληση είχε να κάνει με το γεγονός ανάμεσα στα άλλα ότι η Κίνρος, όσο τα μεταλλεία ήταν κλειστά, ήταν υποχρεωμένη να διατηρεί το μηχανισμό καθαρισμού των νερών των μεταλλείων για να μη δηλητηριάσουν τη θάλασσα. Αυτή η διαδικασία χρειαζόταν περίπου απασχόληση πενήντα εργατών και δισεκατομμύρια έξοδα για την ίδια.
Αλλά ο χρόνος ήταν απαραίτητος για να εξαντληθούν και οι εργάτες ώστε να αποδεχτούν και το νέο σχήμα και τις απολύσεις τους. Γιατί το καθεστώς είπε στους εργάτες το Δεκέμβρη του 2003 μόλις η Κίνρος υπέκυψε: ή υπογράφετε τις απολύσεις σας ή η μεταβίβαση δεν γίνεται οπότε δεν παίρνετε ούτε αποζημιώσεις, ούτε δεδουλευμένα, ούτε σας εξασφαλίζουμε το ασφαλιστικό δίχτυ που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου μας. Επρόκειτο για έναν ωμό και σπάνιο στη σατανικότητά του εκβιασμό. Τη στιγμή που έγινε ήταν αδύνατο στους εργάτες να αντισταθούν περισσότερο. Έπρεπε να πάρουν μια ανάσα. Δεν ήταν δυνατό και δεν έπρεπε εγκαταλελειμμένοι από τους πάντες και δίχως δεκάρα στο σπίτι, πνιγμένοι στα χρέη, να αρνηθούν αυτήν την προσφορά. Αν θέλανε να ματαιώσουν αυτή τη μεταβίβαση θα έπρεπε να παλέψουν ένα χρόνο ακόμα και μάλιστα ενάντια στους πάντες. Αλλά πως θα επιβιώνανε στο μεταξύ; Και με ποια προοπτική θα αγωνίζονταν ώστε να θυσιάσουν τα λεφτά που ήταν τώρα δα μπροστά τους; Στο κάτω-κάτω δεν υπέγραψαν αυτοί τη μεταβίβαση, αλλά το πολιτικό καθεστώς.

Το βασανιστήριο των εργαζομένων

Πραγματικά δεν υπήρξε μεγαλύτερο βασανιστήριο από εκείνο στο οποίο υποβλήθηκαν οι εργάτες της TVX επί ένα χρόνο περίπου μετά τη διακοπή της λειτουργίας των μεταλλείων στις αρχές του 2003.
Δεν θέλουμε εδώ να υποτιμήσουμε τα βάσανα της ξαφνικής ανεργίας που τα έχουν περάσει, και μάλιστα χειρότερα χιλιάδες άλλοι εργάτες σε εργοστάσια που έκλεισαν. Είναι πραγματικά δεκάδες χιλιάδες οικογένειες με το σχετικά σταθερό και αξιοπρεπές επίπεδο ζωής του βιομηχανικού προλεταριάτου, που βρέθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη μπροστά στον εφιάλτη μιας ξαφνικά γκρεμισμένης ζωής. Αυτό έγινε στην Πειραϊκή-Πατραϊκή και την Πιρέλι παλιότερα, στα Λιπάσματα, τη Σόφτεξ και την Πάλκο πιο πρόσφατα.
Αλλά αυτό που έγινε στη Χαλκιδική είναι διαφορετικό. Εδώ οι εργάτες δεν πέρασαν από μια σχετικά καλή κατάσταση σε μια πολύ κακή που ήταν υποχρεωμένοι να τη συνειδητοποιήσουν, όπως έγινε στις παραπάνω περιπτώσεις. Εδώ βασανίστηκαν αργά-αργά και έζησαν για 12 ολόκληρους μήνες σε μια σπάνια κατάσταση αβεβαιότητας και απώλειας προσανατολισμού, σε μια κατάσταση κατά την οποία είχαν χάσει τη δουλειά τους, αλλά δεν ήταν και απολυμένοι, που βρέθηκαν δηλαδή χωρίς μεροκάματο αλλά και δίχως να έχουν στην τσέπη τους την αποζημίωσή και το επίδομα του απολυμένου, σε μια κατάσταση όπου είχαν την επαναλαμβανόμενη διαβεβαίωση και τη διαρκώς τροφοδοτούμενη ελπίδα ότι σε λίγες βδομάδες θα είχαν έναν εργοδότη και μια δουλεία, ενώ μετά από αλλεπάλληλους μήνες και αλλεπάλληλες απογοητεύσεις έμεναν χωρίς δουλειά και χωρίς εργοδότη.
Αλλά το χειρότερο ήταν ότι και ο ίδιος ο αγώνας τους ήταν βυθισμένος στην αβεβαιότητα από την αρχή γιατί ούτε ο εχθρός ήταν φανερός, δηλαδή έλειπε η υποκειμενική βάση που μπορεί να δώσει γνώση, ηθικό και τελικά τη νίκη σε έναν αγώνα. Έλειπε δηλαδή ο άνθρωπος, ή το κόμμα, ή ο μηχανισμός που θα συγκεντρώσει εναντίον του όλο το μίσος των εργατών και τελικά θα τους ενώσει. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα ακόμα και η αγάπη της κοινής γνώμης που τους έδωσε τόση δύναμη και κύρος, ήταν σαν το χρυσάφι των μεταλλείων, περνούσε από τα χέρια τους χωρίς να μπορούν να το πιάσουν και να προλάβουν να το μετατρέψουν σε αποτελεσματική υλική δύναμη.

Πάχτας : Ο μοιραίος άνθρωπος

Αυτή η πολλαπλή ασάφεια ως προς την κατάσταση του χώρου δουλειάς και του εργοδότη, ως προς το μέλλον και ως προς τον εχθρό συμπυκνώθηκε στο πιο μοιραίο και χαρακτηριστικό πρόσωπο αυτού του αγώνα, τον Χρήστο Πάχτα, τον υφυπουργό οικονομικών που πήρε πάνω του όλες τις διαπραγματεύσεις. Όλη η συζήτηση και η διχογνωμία, όλη η διχόνοια μέσα στους εργάτες μέσα σε αυτό τον αγώνα συγκεντρωνόταν γύρω από αυτό το πρόσωπο. Δεν ήταν ο χειρότερος από τους εχθρούς τους, ούτε και ο χειρότερος από τους ψεύτικους φίλους τους. Για την ακρίβεια ήταν ο καλύτερος από όλο το καθεστώς που βρέθηκε απέναντί τους. Όμως κανείς δεν τους έκανε μεγαλύτερη ζημιά από αυτόν. Γιατί μόνο αυτός μπορούσε να τους υπονομεύσει εσωτερικά και να τους διασπάσει. Και τους διέσπασε. Ακριβώς επειδή είχε μέσα του και μια θετική πλευρά, δηλαδή ακριβώς επειδή δεν ήταν ο καθαρός εχθρός. Ήταν ο μόνος από το κεντρικό πολιτικό επιτελείο που ήθελε τη βιομηχανία στη Χαλκιδική και γενικότερα. Αυτό του έδωσε την υποστήριξη μιας ισχυρής ομάδας των εργατών που αντιπροσωπευόταν σε τρία από τα 5 σωματεία της TVX. Έτσι αυτή η ομάδα εργατών στήριζε ανέκαθεν με μεγάλη αφοσίωση τον Πάχτα και από ότι είδαμε τον ακολούθησε ακόμα και μετά την πρόσφατη αποπομπή του.
Όμως όπως όλοι οι αστοί, ο Πάχτας δεν είχε καμιά διάθεση να συγκρουστεί με το κράτος και ακόμα περισσότερο με το κόμμα του, δηλαδή με την ηγετική σημιτική ομάδα στην οποία ανήκε. Ήθελε λοιπόν την μεταλλουργία χρυσού, αλλά ανέλαβε να φέρει την επένδυση και τη μεταβίβαση στα μέτρα που ήθελε ο Σημίτης και τελικά το υπόλοιπο καθεστώς. Ενώ ξεκίνησε τη μεταβίβαση με τη γραμμή της ελληνοποίησης, που πρόβλεπε ηγεμονικό ρόλο για την κρατική Λάρκο που ήταν σχετική με τα μεταλλεία και αρκετά αναπτυξιακή, δεν δίστασε να διεκπεραιώσει όλη αυτήν την μεταβίβαση στους Ρουμάνους και στον Μπόμπολα δίχως να δώσει δεκάρα για την ακαταλληλότητα και την ασχετοσύνη των νέων ιδιοκτητών σε σχέση με το αντικείμενο, χρησιμοποιώντας μάλιστα την πιο διαβλητή διαδικασία. Είναι χαρακτηριστική η άρνησή του να ακολουθήσει τη μέθοδο της εκκαθάρισης εν λειτουργία που είχε ακολουθηθεί προηγούμενα, όταν δόθηκαν τα μεταλλεία στην TVX. Προσπάθησε επίσης να διώξει την Κίνρος κατ’ εντολή των πολιτικών προϊσταμένων του και δεν δέχτηκε καμιά από τις ενδιάμεσες λύσεις που αυτή του πρότεινε, όπως την πρότασή της να κρατήσει ένα τμήμα από την έκταση που τις είχε παραχωρήσει το κράτος για εκμετάλλευση στην περιοχή Σκουριές. Λέμε ότι την εντολή την είχε από πάνω γιατί στα τέλη του Ιούνη αποδέχτηκε ο ίδιος κάποια λύση με τη συμμετοχή της Κίνρος. Αυτή τη λύση χτύπησαν τότε οι πένες του σοσιαλφασισμού. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η ματαίωση της υπογραφής της συμφωνίας για τη συμμετοχή της Κίνρος την τελευταία στιγμή και την ώρα που ο αντιπρόσωπος της Κίνρος είχε έρθει από τον Καναδά για να υπογράψει. Μια συμμετοχή της Κίνρος θα ήταν δίκαιη και χρήσιμη στρατηγικά για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων γιατί θα έδειχνε στη διεθνή αγορά ότι οι αντιβιομηχανιστές δεν κατάφεραν να κερδίσουν όλο το παιχνίδι στο Στρατώνι και να διώξουν εντελώς το θύμα τους.
Ο διφορούμενος και καταστροφικός ρόλος του Πάχτα αποδεικνύεται από το ότι είχε και αυτός διαδώσει μέσα στις γραμμές του ΠΑΣΟΚ τη “θεωρία”, (“θεωρία” όλων των σαμποταριστών στη Χαλκιδική), ότι η TVX δεν ήθελε ποτέ την επένδυση του χρυσού, ότι τα στελέχη της φταίνε που έφεραν την χρεωκοπία της με τις σπατάλες τους και την ανικανότητά τους και κυρίως ότι ή TVX ήρθε τάχα στην Ελλάδα μόνο για να κάνει χρηματιστική σπέκουλα, δηλαδή να φουσκώσει τις μετοχές της και μετά να τις πουλήσει. Πρόκειται για μια εντελώς ανυπόστατη σε όλα τα σημεία της κατασκευή που δυστυχώς και οι περισσότεροι εργάτες την πιστεύουν ακόμα στον έναν η στον άλλο βαθμό. Η TVX έχασε 250 εκατομμύρια δολάρια, χρεωκόπησε και απορροφήθηκε από μια άλλη εταιρεία. Αυτά τα λεφτά τα έχασαν οι βασικοί μέτοχοι της που έμειναν ίδιοι από την "καλή εποχή" των μετοχών, που ανέβηκαν την εποχή του 1995 όταν υπήρχε η προοπτική ότι το ελληνικό κράτος θα επέτρεπε την επένδυση, ως την καταβαράθρωση των μετοχών και καταστροφή της TVX το 2001. Αν η TVX αυτοκτόνησε αντιτείναμε πάντα στις συζητήσεις μας, γιατί οι αντιβιομηχανιστές κνίτες, οικολόγοι, ΣτΕ και άλλοι χτυπούσαν την TVX και δεν την αφήνανε να κλείσει μόνη της; Αυτή η “θεωρία” ήταν πάντως που έκοψε τα χέρια των Σωματείων να κάνουν πραγματικό αγώνα ενάντια στους σαμποταριστές για να μείνουν ανοιχτά τα μεταλλεία. Είμαστε πεισμένοι ότι αυτή η ύπουλη και καταστροφική “θεωρία” βόλευε τον Πάχτα γιατί αν διεξαγόταν ένας δραστήριος εργατικός αγώνας για να δοθούν οι άδειες στην TVX και να μη σταματάνε ποτέ οι εργασίες της από τους ψευτοοικολόγους και τους τραμπούκους του ψευτοΚΚΕ και ΝΔ, αυτός ο αγώνας θα ερχόταν σε σύγκρουση και με τους κνίτες και τελικά και με το κεντρικό ΠΑΣΟΚ, οπότε ο Πάχτας θα ερχόταν σε δύσκολη θέση γιατί θα αναγκαζόταν να διαλέξει καθαρά ανάμεσα στην κυβέρνηση και στη βιομηχανία.
Αυτός λοιπόν ήταν ο Πάχτας από την αρχή ως το τέλος. Ήθελε και τη βιομηχανία αλλά και να τα έχει καλά με την κυβέρνηση. Ήθελε να διώξει την Κίνρος και να φέρει τον Μπόμπολα, αλλά και να τα έχει καλά με τους εργάτες. Τελικά παρόλο που υπέκυπτε πάντα στην κυβέρνηση, παρόλο που ασταμάτητα γινόταν έτσι ασυνεπής στις υποσχέσεις του απέναντι στους εργάτες, απαιτούσε να τον ακολουθούν, δηλαδή να βυθιστούν μαζί του. Όταν εκείνοι αρνήθηκαν το βασανιστήριο της αναμονής και της διάψευσης των υποσχέσεων και συγκρούστηκαν μαζί του, αυτός χρησιμοποίησε την επιρροή του για να προκαλέσει τη διάσπαση. Έτσι στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης στις αρχές του Σεπτέμβρη, ο Πάχτας και κάποια φιλικά του στελέχη έριξαν τη γραμμή της μη συμμετοχής των εργατών στη διαδήλωση, αν και την είχε αποφασίσει η πλειοψηφία των διοικήσεων των σωματείων και την ήθελαν οι περισσότεροι εργάτες. Η διαδήλωση, στην οποία συμμετείχε και η Επιτροπή για τη Σωτηρία της Βιομηχανίας, ήταν αρκετά μαζική και δυναμική, αλλά το ψυχολογικό ρήγμα που άνοιξε τότε ανάμεσα στους εργάτες ως τα σήμερα δεν έχει κλείσει. Αργότερα μάλιστα μεγάλωσε γιατί ο Πάχτας έγινε ακόμα πιο επιθετικός απέναντι στον αγώνα και ταυτόχρονα και αυτός και η ΝΔ δουλέψανε την κομματική διάσπαση. Η σύγκρουση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ αντανακλάστηκε σε μικρό βαθμό αυθόρμητα μέσα στους εργάτες. Στο μεγαλύτερο μέρος ήταν καθοδηγημένη από τα πάνω. Ο Πάχτας και οι άνθρωποί του στη Χαλκιδική, ιδιαίτερα ο Νομάρχης Λαφαζάνης, δεν χάνανε την ευκαιρία να κατηγορούν τους πιο μαχητικούς εργάτες αυτού του αγώνα, που ήταν οι υπογείτες μεταλλωρύχοι (οι εργάτες με τα κίτρινα κράνη που είδε ο κόσμος στην κατάληψη των στοών και στις διαδηλώσεις του καλοκαιριού), ότι συγκρούονταν με τον Πάχτα και την κυβέρνηση επειδή ήταν νεοδημοκράτες. Αρκετοί στην ηγεσία τους ήταν πράγματι νεοδημοκράτες, αλλά η μαχητικότητά τους δεν οφειλόταν καθόλου σε αυτό, αλλά στην ταξική τους φύση και στη δύσκολη και σημαντική δουλειά που κάνανε. Άλλωστε σε όλη τη διάρκεια αυτής της μάχης η γραμμή τους δεν ήταν σύμφωνη με την επίσημη γραμμή της ΝΔ. Είναι το Σωματείο των υπογειτών που πρότεινε τη θέση της εκκαθάρισης εν λειτουργία, θέση που ποτέ δεν υποστήριξε ανοιχτά η ΝΔ, είναι αυτό που επεδίωξε ως το τέλος μια λύση που να περιέχει και την Κίνρος, είναι αυτό που κράτησε μακριά τη διαδήλωση της Θεσσαλονίκης από το επίσημο εργατοπατερικό μπλοκ και το μέτωπο ψευτοΚΚΕ-ΝΔ, είναι αυτοί πάνω απ’ όλα που φέρανε με την κατάληψη των στοών και την απεργία πείνας του καλοκαιριού το ζήτημα της TVX και τον αγώνα των μεταλλωρύχων μπροστά στην κοινή γνώμη και πάγωσαν όλους τους αντιβιομηχανιστές και ψευτοοικολόγους στην Ελλάδα. Αν ο Πάχτας και οι άνθρωποί του στη Χαλκιδική, ιδιαίτερα ο νομάρχης Λαφαζάνης μπόρεσαν να περάσουν σε ένα μικρό βαθμό αυτή τη συκοφαντική κατηγορία στους εργάτες που ακολουθούσαν το ΠΑΣΟΚ είναι γιατί από την πλευρά της η καθοδήγηση της ΝΔ κατάφερε μερικές φορές να οξύνει δίχως λόγο και έξω από τα όρια που βάζανε οι ίδιοι οι εργάτες τη σύγκρουση με τον Πάχτα.
Αυτό το μοιραίο πρόσωπο λοιπόν που ήθελε να τα έχει καλά και με τα δύο στρατόπεδα, κυβέρνηση και ανάπτυξη, ΠΑΣΟΚ και εργατικό κίνημα, κατάφερε τελικά να απομονωθεί και από τα δύο. Μόλις έκλεισε τη δουλειά στο Στρατώνι το τετρακομματικό καθεστώς τον καθαίρεσε και τον έριξε στα σκυλιά του αντιδραστικού αντικαπιταλισμού και στους αντιβιομηχανιστές για να τον καταξεσκίσουν και να τον κάνουν συνώνυμο της διαπλοκής και της απάτης. Εννοείται ότι δεν τον εκτέλεσαν για τη σκανδαλώδη συμφωνία και την πραγματικά αμαρτωλή σύμβαση των μεταλλείων στο Στρατώνι, αλλά για την προοδευτική, αναπτυξιακή και από ότι φάνηκε καθόλου σκανδαλώδη τουριστική επένδυση στο Πόρτο Καρράς. Εκεί που το κεφάλαιο είναι ανατολικού αρπακτικού τύπου με “απ ευθείας και χαριστική ανάθεση” τα πράγματα έχουν καλώς. Εκεί που το κεφάλαιο είναι ένα δυτικού τύπου ξενοδοχειακό κεφάλαιο που δουλεύει στα πλαίσια της διεθνούς αγοράς, εκεί υπάρχει για τους σαμποταριστές η απόλυτη αποσύνθεση. Είναι πραγματικά να απορεί κανείς πως το τετρακομματικό καθεστώς κατάφερε να ελέγξει τα ΜΜΕ τόσο καλά, ώστε όλες οι πένες και όλα τα στόματα να διαλύσουν τον Πάχτα για το Πόρτο Καράς, όπου δεν φταίει και να μην του ρίξουν ούτε ένα σκάγι για το Στρατώνι όπου φταίει. Καμιά δικτατορία δεν θα τα κατάφερνε τόσο καλά.

Οι μεταλλωρύχοι είναι εκεί

Όμως τίποτα δεν έχει τελειώσει στη Χαλκιδική. Το μεταλλείο είναι εκεί. Ο χρυσός είναι εκεί. Και το πιο ουσιαστικό οι μεταλλωρύχοι είναι εκεί. Και είναι πιο έμπειροι και πιο αποφασισμένοι από κάθε άλλη φορά. Κάνανε χτυπημένοι από παντού έναν σπουδαίο και τίμιο αγώνα. Δεν έχουν κανένα λόγο να σταματήσουν στη μέση του δρόμου. Άλλωστε και αυτά που κέρδισαν με αυτόν τον αγώνα δεν είναι αμελητέα. Τους δίνουν μια υλική βάση να αντέξουν για πολύ καιρό. Τους δίνουν μια μεγάλη ανάσα ηθικού μετά τον εφιάλτη που πέρασαν για να πετύχουν αυτό που θα ήταν αληθινή νίκη για όλη την εργατική τάξη και όλη την προοδευτική Ελλάδα: Να στηθεί μια μέρα στην περιοχή μια μεγάλη και σύγχρονη μεταλλουργία χρυσού με σύγχρονες συνθήκες δουλειάς και αντίστοιχους μισθούς για τους μεταλλωρύχους και τους μεταλλεργάτες. Είναι οι μόνοι που μπορούν να το πετύχουν αρκεί να μπουν επικεφαλής του νέου εργατικού κινήματος που ξεσπάει από παντού μέσα από την καταστροφή.
Από την πλευρά του ο νέος εργοδότης θα δοκιμάσει το μεγάλο όπλο της διάσπασης. Ήδη άρχισε τις προσλήψεις για την υποχρεωτική εργασία του καθαρισμού των νερών των στοών χωρίς να έρθει σε καμιά επαφή με τα σωματεία και φρόντισε να τοποθετήσει μερικούς ανθρώπους που δεν δούλευαν στα μεταλλεία τη στιγμή που έκλεισαν αποκλείοντας άλλους που δούλευαν. Η σκανδαλώδης αντεργατική σύμβαση της μεταβίβασης πρόβλεπε αυτή τη δυνατότητα για τον νέο εργοδότη. Όμως αυτή δεν δεσμεύει τους εργάτες που μπορούν και πρέπει να την καταγγείλουν, όπως μπορούν να καταγγείλουν και τις απολύσεις τους που υποχρεώθηκαν να υπογράψουν με το πιστόλι στον κρόταφο.
Η νέα αυτή φάση μόλις τώρα άρχισε.