Το ερώτημα για ποιο ακριβώς λόγο η Ρωσία προχώρησε στη μερική αποχώρηση, δεν μπορεί κανείς να το απαντήσει με σιγουριά. Εκείνο που μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά είναι ότι η Ρωσία του Πούτιν δεν αφήνει χωρίς πολύ αίμα κανένα κομμάτι που έχει αρπάξει και με αυτό δεδομένο κάθε τέτοιος ελιγμός έχει έναν γενικό στόχο, τον καθησυχασμό των εχθρών της.
Το αληθινό ερώτημα είναι για ποιου είδους καθησυχασμό πρόκειται, με ποιον κύριο στόχο; Εδώ μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε και με κάθε επιφύλαξη. Η πιο πιθανή από αυτές τις υποθέσεις είναι για μας η παρακάτω:
Τονίζουμε διαρκώς τελευταία ότι το κύριο σημείο επίθεσης της πουτινικής Ρωσίας στη Μέση Ανατολή είναι η Τουρκία. Ακόμα και η Συρία χρησιμοποιείται σήμερα από τη Ρωσία κύρια σαν μέσο και σαν βάση επίθεσης στην Τουρκία. Έχουμε λόγους να θεωρούμε σαν ένα σοβαρό ενδεχόμενο ο μικροελιγμός της μερικής αποχώρησης της ρώσικης αεροπορίας από τη Συρία, να έχει να κάνει κύρια με το δυνάμωμα της πολιτικοστρατιωτικής περικύκλωσης της Τουρκίας.
Εννοούμε ότι το πιο κομβικό σημείο στους ρωσικούς σχεδιασμούς αποτελούν οι κούρδοι σοσιαλφασίστες των PYD-YPG στο βορρά, οι οποίοι όντας υπό τον απόλυτο έλεγχο του ΡΚΚ χρησιμοποιούνται από τους νέους τσάρους σαν ο πιο βασικός μοχλός διπλωματικής πίεσης ενάντια στην Τουρκία. Μόνο με το PYD-YPG η Ρωσία μπορεί να φέρει την Τουρκία αντιμέτωπη με τις ΗΠΑ καθώς η καλοδουλεμένη ρωσική στρατηγική προβοκάτσια που φέρει το όνομα ISISοδήγησε στη συμμαχία των ΗΠΑ με το PYD (στην ουσία το ΡΚΚ) όταν οι δυνάμεις του Άσαντ αμαχητί αποχώρησαν από την ανατολική Συρία παραδίνοντάς την στον ISIS το 2014.
Μια τακτική υποχώρηση της Ρωσίας σήμερα, αφού αυτή πρώτα σταθεροποίησε τον Άσαντ και περιόρισε παραπέρα την αντιπολίτευση, διευκολύνει τις ΗΠΑ να κάνουν πιο έντονη τη συμμαχία τους με το PYD. Γιατί τώρα που η Ρωσία έχει εκτεθεί ανοιχτά σαν φιλοκουρδική, αφού άνοιξε πρόσφατα και διπλωματικό γραφείο του PYDστη Μόσχα, μια ανοιχτή συμμαχία στο έδαφος με το PYD θα ανησυχούσε τη Δύση. Η υπόνοια μας ότι η Μόσχα έκανε γι αυτό το λόγο τον τακτικό ελιγμό ενισχύθηκε από το ότι ταυτόχρονα με την αποχώρηση ανήγγειλε ότι αφήνει στις ΗΠΑ να κάνουν την αεροπορική επίθεση στην πρωτεύουσα του ΙΣΙΣ που είναι η πόλη Ράκα, ενώ η ίδια η Ρωσία θα βομβαρδίσει την Παλμύρα (NYTimes, 14 Δεκέμβρη). Η Ράκα, όπως φαίνεται στον παραπάνω χάρτη, βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην περιοχή κυριαρχίας των κούρδων της Συρίας παρά στις περιοχές όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις του Ασαντ ή της αντιπολίτευσης, και ήδη έχουν γίνει συγκρούσεις του PYD με τον ΙΣΙΣ στη Ράκα. Ο μόνος τρόπος για να χτυπήσουν οι ΗΠΑ αποτελεσματικά τον ΙΣΙΣ στη Ράκα, βομβαρδίζοντάς τον από τον αέρα, είναι να δεχτούν επίγεια βοήθεια από το PYD-YPG. Αν σε αυτήν την περίπτωση η Τουρκία συνεχίσει να χτυπάει τις θέσεις του PYD-YPG, τότε, θα βρεθεί ωμά απέναντι στις ΗΠΑ. Ίσως λοιπόν ο βασικός λόγος της αναγγελίας περί αποχώρησης να είναι η διευκόλυνση της απόλυτης σύσφιξης των σχέσεων ΗΠΑ-PYD και συνακόλουθα το ρήγμα στις σχέσεις Δύσης-Τουρκίας*.
Η Μόσχα έχει ποντάρει πολλά στους σύριους κούρδους. Μάλιστα θέλει να τους δει στο τραπέζι των συνομιλιών. Αυτό είναι αίτημα της λεγόμενης ομάδας Μόσχας που κλήθηκε πρόσφατα στη Γενεύη για να πλασαριστεί – παρότι ανύπαρκτη στρατιωτικά – σαν ένας δεύτερος πόλος αντιπολίτευσης στο καθεστώς της Δαμασκού. Σύμφωνα όμως με έναν από τους δύο επικεφαλής της, τον πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό του καθεστώτος Καντρί Τζαμίλ, θα λειτουργήσει σα γέφυρα ανάμεσα στο καθεστώς και την HNC, δηλ. την ομπρέλα οργανώσεων της αντίστασης που υποστηρίζει η Σαουδική Αραβία (AFP, 16/3).
Εννοείται ότι σε όλο αυτό το διάστημα η πουτινική Ρωσία θα είναι η βασική κατοχική δύναμη της Συρίας και το αληθινό αφεντικό της. Γι αυτό οι μεγάλες ρωσικές αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις στη Χμεϊμίμ και την Ταρτούς θα συνεχίσουν να είναι επιχειρησιακές προκειμένου τάχα «να επιβλέπουν την πορεία της εκεχειρίας». Κυρίως γι αυτό ο Πούτιν δήλωσε ότι η ρωσική παρουσία μπορεί να επιστρέψει στα προηγούμενα επίπεδα μέσα σε λίγες ώρες (Reuters, 17/3) και γι αυτό δυο μέρες μετά η «αποχωρήσασα» ρώσικη αεροπορία βομβάρδισε την κατεχόμενη από τον ΙΣΙΣ Παλμύρα.
*Το παραπάνω άρθρο γράφτηκε στις 20 του Μάρτη, δηλαδή πριν την σφαγή των Βρυξελλών. Όποιος και αν ήταν ο συγκεκριμένος στόχος αυτής της επίθεσης σίγουρα βοηθάει όσο τίποτα άλλο μια γενικευμένη επίθεση των δυτικών στη Ράκα.
Δημοσιεύτηκε στο φ. 512 της Νέας Ανατολής, Γενάρης-Φλεβάρης 2016