Κι αυτό έγινε πιο ανυπόφορο επειδή ο ατομικός βασανισμός των μαζών εντάθηκε από μια γενικότερη οικονομική κρίση που οφείλεται λιγότερο στις αρνητικές επιπτώσεις του εγκλεισμού τους πάνω στην παραγωγή και περισσότερο σε μια βαθιά, στρατηγικής φύσης οικονομική κρίση του κινέζικου καπιταλισμού, μια κρίση υπερσυσσώρευσης που σέρνεται εδώ και μια δεκαετία και οφείλεται στην όλο και μεγαλύτερη αδυναμία της κινέζικης εσωτερικής αγοράς, που σε τελική ανάλυση είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας των βαριά εκμεταλλευομένων εργαζόμενων μαζών να αγοράσουν ένα σημαντικό μέρος από αυτό που παράγουν. Το καινούργιο εδώ σε σχέση με τις πάμπολλες εξεγέρσεις των τελευταίων χρόνων στην Κίνα είναι η ευρύτητά της και κυρίως το γεγονός ότι, όπως και η ηρωική εξέγερση του 1989, βάζει ζήτημα συνολικής αμφισβήτησης του φασιστικού καθεστώτος ζητώντας κατάργηση της λογοκρισίας, παραίτηση του Σι, ακόμα και κατάργηση της εξουσίας του ψευτοκομμουνιστικού σοσιαλφασιστικού κόμματος. Οι κινέζοι σοσιαλφασίστες – που ανέτρεψαν το προλεταριάτο από την εξουσία στα 1978 – έχουν επιζήσει έως σήμερα εν μέρει γιατί επέτρεψαν στις μάζες να εκτονώνουν το άσβεστο μίσος τους απέναντί του μέσα σε περιορισμένα πλαίσια, σε δεκάδες χιλιάδες τοπικές εξεγέρσεις τους κάθε χρόνο που έθεταν επιμέρους αιτήματα, όπως είναι π.χ. η τιμωρία ενός βάναυσου ή διεφθαρμένου τοπικού αξιωματούχου και που μερικές φορές έβρισκαν ικανοποίηση αν και οι ηγέτες των εξεγέρσεων τιμωρούνταν. Τώρα η αγανάκτηση των μαζών (ιδιαίτερα της νεολαίας) έχει βγει απ’ αυτά τα στενά πλαίσια και βάζει πια μπροστά τα μεγάλα κεντρικά πολιτικά αιτήματα οπότε αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη για το καθεστώς που ήδη έχει αναδιπλωθεί αίροντας κάποιους από τους περιορισμούς.
Η μεγάλη αυτή δημοκρατική εξέγερση που κατακλύζει τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της Κίνας μας γεμίζει αισιοδοξία και αποκαλύπτει την αδυναμία των νέων χίτλερ που είναι ακόμα πιο κτηνώδεις από τους παλιούς και γι’ αυτό πιο εύθραυστοι. Το παρακάτω άρθρο των NewYorkTimes (28/11) δείχνει τις διαθέσεις των μαζών που οδήγησαν στην εξέγερση και πώς αυτή έλαβε σύντομα μια νέα ποιότητα. Η μεγάλη του αξία είναι ότι περιγράφει με ακρίβεια τα αντιφατικά αισθήματα που διαπερνούν την ψυχή των απλών ανθρώπων πρωταγωνιστών της που ταλαντεύονται ανάμεσα στο φόβο τους που τους συμβουλεύει να κρατήσουν τα αιτήματα τους στο ειδικό ζήτημα του κόβιντ και στην επαναστατική τόλμη που τους οδηγεί στο να τα πάνε στο βαθύ που τους κινεί και που θέλει εδώ να βγει προς τα έξω: η καταγγελία του σοσιαλφασιστικού καθεστώτος που τους καταπιέζει απάνθρωπα παραπάνω από τρεις δεκαετίες.
Αναδημοσιεύουμε με δική μας μετάφραση το άρθρο των New York Times δημοσιευμένο στα αγγλικά στην ιστοσελίδα τους στο σύνδεσμο https://www.nytimes.com/2022/11/28/world/asia/china-protests-covid-beijing.html
Διαμαρτυρία; Αγρυπνία; Στο Πεκίνο, τα ανήσυχα πλήθη δεν ξέρουν πόσο πρέπει να προχωρήσουν
Σε μια χώρα όπου οι διαμαρτυρίες καταπνίγονται γρήγορα, πολλοί από όσους συγκεντρώθηκαν για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους -υπό το άγρυπνο βλέμμα της αστυνομίας- δεν ήταν σίγουροι για το πόσο μακριά πρέπει να πάνε.
ΠΕΚΙΝΟ - Στην αρχή ήταν δύσκολο να διακρίνει κανείς το πλήθος, μια σκοτεινή μάζα που συνωστιζόταν κατά μήκος της όχθης του ποταμού του Πεκίνου μετά το ηλιοβασίλεμα. Οι άνθρωποι στέκονταν ήσυχα, σχεδόν νευρικά, δεκάδες τυλιγμένοι με χοντρά παλτά δίπλα σε κιτρινισμένες ιτιές. Στο κέντρο τους υπήρχε ένας μικρός βωμός, στρωμένος με κεριά και λουλούδια, για τους 10 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους σε πυρκαγιά στη δυτική Κίνα την περασμένη εβδομάδα.
Δύο ώρες αργότερα, αυτό το πλήθος είχε αυξηθεί σε εκατοντάδες, μια μάζα ανθρώπων που διαδήλωναν και φώναζαν για ελευθερία, κράτος δικαίου, για να δοθεί τέλος στα τρία χρόνια περιορισμών για τον κορονοϊό που έχουν οδηγήσει τη ζωή εδώ σχεδόν σε ακινησία. Οι θερμοκρασίες ήταν εξαιρετικά χαμηλές, αλλά ο κόσμος παρέμεινε για ώρες, ξεπερνώντας ακόμη και την αλλαγή βάρδιας των αστυνομικών που παρακολουθούσαν την όλη εκδήλωση το βράδυ της Κυριακής.
"Δεν θέλουμε lockdown, θέλουμε ελευθερία!" φώναζαν οι διαδηλωτές καθώς κατευθύνονταν προς τα δυτικά μέσα από μια από τις περιποιημένες συνοικίες της πρεσβείας της πόλης, όπου ένα ξενοδοχείο Four Seasons στέκεται δίπλα σε ταπεινά καταστήματα που πωλούν παραδοσιακές κρέπες πρωινού. "Ελευθερία του Τύπου! Ελευθερία των εκδόσεων!"
Ήταν μια εξαιρετική σκηνή, που σπάνια βλέπουμε οπουδήποτε στην Κίνα, πόσο μάλλον στην πρωτεύουσα, υπό τον Σι Τζινπίνγκ, τον αυταρχικό ηγέτη της χώρας. Αλλά η ευφορία της στιγμής ήταν διανθισμένη με ανησυχία για το τι, ακριβώς, συνέβαινε. Όταν κάποιοι άρχισαν να φωνάζουν ξεκάθαρα πολιτικά συνθήματα, άλλοι τους προέτρεψαν να παραμείνουν πιο στενά επικεντρωμένοι στην εναντίωση στους ελέγχους του Κόβιντ. Ακόμα και το πώς θα αποκαλούσαμε το συμβάν εξαρτιόταν από το ποιον και πότε τον ρωτούσες - ήταν διαμαρτυρία; Ή απλά μια αγρυπνία;
Η αβεβαιότητα αντανακλούσε την ευρύτερη αβεβαιότητα αυτής της στιγμής, ένα πιθανό σημείο καμπής όχι μόνο για τη στρατηγική μηδενικού Covid της Κίνας αλλά και για την άκαμπτη κυριαρχία του κ. Σι στη χώρα της οποίας ηγείται. Τις τελευταίες ημέρες έχουν ξεσπάσει διαδηλώσεις σε όλη την Κίνα, από το δυτικό Ουρούμτσι, όπου ξέσπασε η πυρκαγιά, μέχρι τη Σαγκάη στα ανατολικά. Οι υπερβολές των περιορισμών για τον κορονοϊό έχουν ενώσει τους ανθρώπους όσο κανένας άλλος λόγος εδώ και δεκαετίες. Αλλά σε μια χώρα όπου η διαφωνία καταπνίγεται γρήγορα και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν, πολλοί δεν ήταν σίγουροι για το τι να ζητήσουν, πόσο μάλλον για το τι θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί.
Μόνο ένα πράγμα φαινόταν σίγουρο: η αίσθηση του επείγοντος - ότι επρόκειτο για μια σπάνια στιγμή που έπρεπε να αξιοποιηθεί.
Στο Πεκίνο, οι διαδηλώσεις ακολούθησαν μια μακρόχρονη υποβόσκουσα δυσαρέσκεια. Εκτός από τα τρία χρόνια καθημερινών επιδρομών του μηδενικού Κόβιντ, μεγάλο μέρος της πόλης βρισκόταν υπό οιονεί αποκλεισμό εδώ και εβδομάδες, καθώς οι μολύνσεις είχαν εκτοξευθεί στα ύψη. Πολλοί κάτοικοι έχουν λάβει εντολή να μην βγαίνουν από τα σπίτια τους και τα περισσότερα καταστήματα είναι κλειστά. Ο μοναδικός συνωστισμός είναι στις μεγάλες ουρές για τις υποχρεωτικές εξετάσεις Covid, οι οποίες απαιτούνται κάθε 48 ώρες για την είσοδο στους λίγους δημόσιους χώρους που εξακολουθούν να είναι ανοιχτοί.
Ο εκνευρισμός είχε ήδη αρχίσει να βράζει νωρίτερα μέσα στο Σαββατοκύριακο, καθώς ορισμένοι κάτοικοι που βρίσκονται υπό περιορισμό αντιμετώπισαν τους υπεύθυνους της γειτονιάς, απαιτώντας να τους αφήσουν να βγουν έξω.
Αλλά μόνο μετά το ξέσπασμα διαδηλώσεων σε άλλες πόλεις - το Ουρούμτσι το βράδυ της Παρασκευής, η Σαγκάη το Σάββατο - φάνηκε ότι η μαζική κινητοποίηση ήταν δυνατή και στο Πεκίνο. Πολλοί παρευρισκόμενοι την Κυριακή έδειχναν να μην πιστεύουν αυτό που συνέβαινε. "Να φύγουμε;" ψιθύριζαν ο ένας στον άλλον καθ' όλη τη διάρκεια της βραδιάς.
Ωστόσο, μαζί με τη δυσπιστία αναμειγνύονταν και μια αίσθηση ιλιγγιώδους αλληλεγγύης με όλα τα άλλα μέρη - Σαγκάη, Τσενγκντού, Γουχάν και άλλα - όπου παρόμοιες αδιανόητες εκρήξεις συσσωρευμένων συναισθημάτων διαδραματίζονταν εκείνη τη νύχτα.
"Είμαστε όλοι άνθρωποι της Σαγκάης! Είμαστε όλοι άνθρωποι του Σιντζιάνγκ!", φώναζαν οι άνθρωποι.
Ακόμη και η αντίδραση της αστυνομίας ενίσχυσε την αίσθηση ότι όλα μπορούσαν να συμβούν. Αν και η παρουσία της αστυνομίας αυξανόταν καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, οι αστυνομικοί κρατούσαν μια σχετική απόσταση - τουλάχιστον προς το παρόν - βιντεοσκοπώντας τους συμμετέχοντες αλλά σπάνια εμπλέκονταν σωματικά με το πλήθος. Πολλοί παρευρισκόμενοι περίμεναν μια γρήγορη και άγρια καταστολή, και μια κοινή ψιθυριστή ερώτηση ήταν πότε η αστυνομία θα μπορούσε να αρχίσει να προβαίνει σε συλλήψεις.
Η μη εξοικείωση με τη διαμαρτυρία ήταν σαφής τις ώρες πριν από τη συγκέντρωση. Καθώς τα βίντεο από τις διαδηλώσεις αλλού στην Κίνα εξαπλώνονταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρά τη λογοκρισία, οι άνθρωποι άρχισαν να συζητούν, σε κρυπτογραφημένες ομαδικές συνομιλίες σε πλατφόρμες που είναι αποκλεισμένες στην Κίνα, πού θα συγκεντρωθούν στο Πεκίνο. Μια σπάνια διαμαρτυρία μερικών εκατοντάδων φοιτητών στο Πανεπιστήμιο Tsinghua, στο δυτικό Πεκίνο, νωρίς το απόγευμα της Κυριακής τροφοδότησε τον ενθουσιασμό.
Όμως, άνθρωποι ανέφεραν ότι η αστυνομία είχε ήδη αρχίσει να περικυκλώνει ένα προτεινόμενο σημείο συνάντησης για τη μεταγενέστερη συγκέντρωση, υποθέτοντας ότι κάποιος είχε μοιραστεί τα σχέδια στο WeChat, τη βαριά επιτηρούμενη κινεζική εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων. Άλλοι προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με κώδικα: "Σχεδιάζει κανείς να πάει μια βόλτα αργότερα;". Ακόμη και στα λεπτά που προηγήθηκαν της προκαθορισμένης ώρας συνάντησης στις 9 μ.μ., οι άνθρωποι έστελναν ανήσυχα μηνύματα ρωτώντας αν οι άλλοι θα πήγαιναν πραγματικά.
Το έκαναν πράγματι. Μέχρι τις 9:30 μ.μ., περίπου 100 άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους οποίους φαίνονταν να είναι γύρω στα 20 ή 30, είχαν συγκεντρωθεί στη βόρεια όχθη του ποταμού Λιάγκμα, γύρω από τον αυτοσχέδιο βωμό. Κάποιοι είχαν έρθει μόνοι τους, αλλά οι περισσότεροι ήταν σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες. Σχεδόν όλοι φορούσαν μια μάσκα προσώπου, τόσο για να κρύψουν την ταυτότητά τους όσο και για προστασία. Δεν υπήρχε εμφανής διοργανωτής, και για μεγάλα διαστήματα τα μέλη του πλήθους στέκονταν σε αναμενόμενη, σχεδόν αμήχανη σιωπή, ενώ πολλοί απλά κρατούσαν τα τηλέφωνά τους ψηλά για να κινηματογραφήσουν τη σκηνή.
Στη συνέχεια, κάποιος άρχισε να τραγουδάει τη "Διεθνή", τον αριστερό ύμνο, και άλλοι συμμετείχαν. "Για να δημιουργήσουμε την ευτυχία της ανθρωπότητας, πρέπει να βασιστούμε μόνο στους εαυτούς μας", τραγούδησαν απαλά, σχεδόν διστακτικά.
"Αυτό ήταν πραγματικά απροσδόκητο. Όταν πρωτοφτάσαμε, κανείς δεν ήταν εδώ", είπε μια γυναίκα, η Σεσίλια Μενγκ, η οποία είπε ότι εκείνη και ο σύζυγός της μόλις είχαν βγει από ένα κλείδωμα μιας εβδομάδας στο σπίτι τους εκείνο το απόγευμα. Από τους λίγους άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν τριγύρω, "δεν ξέραμε ποιος ήταν δικός μας".
Στη συνέχεια όμως άνθρωποι τους πλησίασαν αφού είδαν ότι κρατούσαν άγραφο λευκό χαρτί, μια αναφορά στη λογοκρισία που γρήγορα αναδείχθηκε σε σύμβολο των διαδηλώσεων. "Και τότε καταλάβαμε ότι ήταν εταίροι μας".
Καθώς το πλήθος μεγάλωνε, η διάθεση άλλαζε γρήγορα και συχνά, από τη θλίψη στην πρόκληση και στο χιούμορ. Μια στιγμή, μια γυναίκα φώναζε ότι ήταν από το Σιντζιάνγκ, θρηνώντας για την ιδιαίτερη πατρίδα της. Την επόμενη, άνθρωποι φώναζαν αστειευόμενοι σε ανθρώπους στην απέναντι όχθη, όπου είχε επίσης συγκεντρωθεί πλήθος, να κολυμπήσουν προς τα εκεί.
Όταν ένας αστυνομικός είπε στους ανθρώπους να σταματήσουν να φωνάζουν για τον τερματισμό των απαγορεύσεων, το πλήθος γύρισε γρήγορα. "Συνεχίστε τα λουκέτα!" φώναζαν, σε μια επανάληψη του σαρκασμού που είχε εξαπλωθεί στο διαδίκτυο τις τελευταίες ημέρες, καθώς οι άνθρωποι μοιράζονταν υπερβολικούς επαίνους για την κυβέρνηση για να διαμαρτυρηθούν για τη λογοκρισία. "Θέλω να κάνω τεστ του Κόβιντ!"
Ορισμένες στιγμές, η διαμαρτυρία θα μπορούσε να εκτυλίσσεται οπουδήποτε στον κόσμο, όπου οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουν τους κινδύνους του να λένε τη γνώμη τους. "Ζήτω ο ήρωας της γέφυρας Σιτόνγκ", άρχισε να φωνάζει μια μικρή ομάδα καθώς η αγρυπνία στην όχθη του ποταμού μετατράπηκε σε πορεία προς τα δυτικά, με επίκεντρο έναν μοναχικό διαδηλωτή που τον Οκτώβριο κρέμασε δύο πανό από μια αερογέφυρα του Πεκίνου καταγγέλλοντας τους περιορισμούς του Covid και καλώντας τον κ. Σι να παραιτηθεί.
Αλλά αμέσως, άλλοι τους φώναξαν να κατέβουν.
"Μην φωνάζετε τυχαία συνθήματα!" είπαν.
"Δεν μιλάμε για πολιτική! Είμαστε καλοί πολίτες!" πρόσθεσε δυνατά ένας άνδρας.
Αυτή ήταν ίσως η κεντρική ένταση της βραδιάς. Η διαδήλωση ήταν εκπληκτικά τολμηρή και μόνο λόγω του γεγονότος της ύπαρξής της. Αλλά ήταν επίσης από πολλές απόψεις υπερσυντηρητική, υποστηριζόμενη από τη γνώση των συμμετεχόντων για την ευαλωτότητά της. Κάθε κίνηση φαινόταν υπολογισμένη για να την κρατήσει ζωντανή όσο το δυνατόν περισσότερο.
Σε αντίθεση με τη Σαγκάη το Σάββατο, οι διαδηλωτές στο Πεκίνο απέφυγαν να κατονομάσουν τον κ. Σι ή το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι διαδηλώσεις στη Σαγκάη είχαν μετατραπεί σε πιο βίαιες συγκρούσεις, με την αστυνομία να συλλαμβάνει τουλάχιστον δύο οχήματα με ανθρώπους, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, αν και δεν ήταν σαφές αν αιτία ήταν τα συνθήματα.
Πάνω απ' όλα κρεμόταν το ερώτημα ποιο το νόημα, σε μια χώρα όπου οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να κυβερνιούνται και όχι να παίρνουν απαντήσεις. "Ξέρουμε ότι τα αιτήματά μας δεν θα απαντηθούν. Είμαστε εδώ απλώς για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας", είπε θερμά ένας συμμετέχων στο Πεκίνο σε έναν αξιωματούχο που συνομίλησε με τους διαδηλωτές γύρω στη 1 π.μ.
"Όχι, πρέπει να υπάρξει απάντηση!" φώναξαν αμέσως άλλοι στο πλήθος. "Λύστε τα προβλήματα!"
Ένας συμμετέχων, ένας κινηματογραφιστής που έδωσε μόνο το επώνυμό του, Γουάνγκ, δήλωσε ότι δεν περίμενε να αλλάξουν πολλά εξαιτίας των διαδηλώσεων.
"Ως Κινέζοι, η ικανότητά μας να οργανωθούμε είναι ακόμα πολύ αδύναμη. Δεν έχουμε την εμπειρία ή τη γνώση", είπε. "Αυτό" - η ικανότητα έστω και να μαζευόμαστε - "έχει ήδη κερδηθεί με πολύ κόπο".
Και, αν και η διαμαρτυρία διήρκεσε περισσότερο από ό,τι πολλοί περίμεναν εκείνο το βράδυ, μπορεί τελικά να ήταν παροδική. Καθώς τραβούσε προς τις 2 π.μ., ο αριθμός των αστυνομικών αυξήθηκε, με αρκετές φάλαγγες να βαδίζουν ζωηρά στο δρόμο με ασορτί μαύρα γούνινα κολάρα και λευκές μάσκες προσώπου, οδηγώντας τον μειούμενο αριθμό των συμμετεχόντων σε μικρές ομάδες στο πεζοδρόμιο. Σε μια ομάδα, μια γυναίκα παρότρυνε όλους να απομακρυνθούν μαζί, ώστε να μην μπορεί κανείς να συλληφθεί μόνος του.
Οι δρόμοι άδειασαν, και αυτό που έμεινε ήταν, και πάλι, η αβεβαιότητα - για το τι, αν κάτι, θα ακολουθούσε. Τη Δευτέρα, οι δρόμοι ήταν ήσυχοι, καθώς τα λουκέτα και το κλείσιμο του Covid συνεχίστηκαν, αν και αστυνομικοί φρουρούσαν κάποιες στάσεις του μετρό και διασταυρώσεις. Στο διαδίκτυο, κάποιοι συζητούσαν σχέδια για άλλη μια συγκέντρωση εκείνη τη νύχτα, προτείνοντας πιθανά αιτήματα για να συσπειρωθούν οι συμμετέχοντες, όπως μια συγγνώμη της κυβέρνησης στο Ουρούμτσι.
Άλλοι όμως ανησυχούσαν ότι οι αστυνομικοί είχαν ήδη διεισδύσει στην ομάδα- ορισμένοι δήλωσαν ότι είχαν λάβει τηλεφωνήματα από την τοπική αστυνομία που τους ρωτούσαν πού είχαν πάει το προηγούμενο βράδυ. Νωρίς το βράδυ, περιπολικά της αστυνομίας είχαν παρατάξει την περιοχή όπου οι άνθρωποι είχαν επιλέξει να συγκεντρωθούν εκείνο το βράδυ. Οι παρευρισκόμενοι ήταν λιγοστοί.