“Πιο σοβαρές για την Ελλάδα οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης
Του Κωνσταντίνου Β. Γιωτόπουλου
Η θεαματική άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου και η συνακόλουθη αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, έχει, για την Ελλάδα, πιο σοβαρές επιπτώσεις από ό,τι για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο λόγος είναι ότι, η παρούσα αναταραχή βρίσκει την Ελλάδα στη διαδικασία του αφοπλισμού της από το πιο αποτελεσματικό όπλο της, στον πόλεμο κατά της ενεργειακής εξάρτησης και αστάθειας. Το όπλο του φθηνού εγχώριου λιγνίτη, που μέχρι τώρα, προστάτευε αποτελεσματικά την ηλεκτροπαραγωγή και τους καταναλωτές, από την υπερβολική εξάρτηση και τη βουλιμία των ξένων προμηθευτών φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Για το λόγο αυτό, την περασμένη δεκαετία, εγκρίθηκε επενδυτικό σχέδιο της ΔΕΗ, αρχικού προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, για την κατασκευή της 5ης Λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαϊδας, που βρίσκεται σήμερα σε προχωρημένο κατασκευαστικό στάδιο.
Μετά την επιβολή του υπέρογκου φόρου, με την ονομασία "αγορά ρύπων", που ανεβάζει το κόστος παραγωγής των λιγνιτικών σταθμών σε απαγορευτικά επίπεδα, η ανάκτηση του κεφαλαίου που επενδύθηκε στη νέα αυτή μονάδα, είναι αμφίβολη.
Αυτό που διαφοροποιεί τη χώρα μας από πολλές άλλες ευρωπαΪκές χώρες, είναι η μεγαλύτερη εξάρτηση από ξένες πηγές ενεργειακής προσφοράς.
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν μικρότερο βαθμό εξάρτησης, σε σχέση με την Ελλάδα, λόγω των επιλογών τους (πυρηνική ενέργεια) και λόγω της Γεωγραφίας (διαθέτουν πολύ υψηλό υδροδυναμικό, που εξασφαλίζει καθαρή παραγωγή με εξαιρετικά χαμηλό κόστος).
Στη Γαλλία, το 2018, το 70,5% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προήλθε από πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με χαμηλό κόστος. Το χαμηλό αυτό κόστος αποτελεί, για τη Γαλλία, το συγκριτικό κοστολογικό της πλεονέκτημα, όπως για την Ελλάδα, το συγκριτικό κοστολογικό της πλεονέκτημα ήταν ο λιγνίτης, που τώρα εξοστρακίζεται.
Στο Βέλγιο, το ποσοστό της πυρηνικής παραγωγής, το ίδιο έτος, ήταν 39,1%, στη Φινλανδία 33,9%, στη γειτονική μας Βουλγαρία 40,8%, στην Ισπανία 22,2%, στη Σουηδία 29,8% κλπ. (Nuclear Energy Institute, Washington D.C. IAEA-POWER REACTOR INFORMATION SYSTEM Database, U.S. ENERGY INFORMATION ADMINISTRATION).
Στην Ελλάδα, τις δημόσιες συζητήσεις για αυτά τα θέματα, ακόμα και για ενημέρωση, φαίνεται να τις αποφεύγουμε όπως ο διάβολος το λιβάνι.
Ως προς το υδροδυναμικό, στην Αυστρία, το 2000, το 78% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ήταν υδροηλεκτρική, στην Ελβετία το 57,9%, στη Σουηδία το 46,8%, στην Πορτογαλία το 30,9%, στη Ρουμανία το 37,0%, στη Νορβηγία το 99%, στην Ιταλία το 19,2% και στην Ελλάδα μόνο το 9,0%. Να γιατί, σε αρκετές χώρες της ΕΕ, δεν χύνουν δάκρυα για τον εξοστρακισμό του άνθρακα/λιγνίτη.
Και επειδή πολύς λόγος γίνεται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, το λιώσιμο των πάγων στην αρκτική κλπ. δεν νομίζω ότι εμείς οι Έλληνες θα πρέπει να νοιώθουμε μεγάλες ενοχές, για το μέγεθος της ευθύνης μας, αν λάβουμε υπόψη ότι, το 2017, οι ελληνικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από ορυκτά καύσιμα ήταν στο 0,19% των παγκόσμιων εκπομπών, έναντι 29,34% της Κίνας, 13,77% των ΗΠΑ, 6,62% της Ινδίας, 4,76% της Ρωσίας κλπ. Άλλοι είναι οι μεγάλοι ρυπαντές.
Ως προς την αντίδρασή μας, για την άμβλυνση των συνεπειών της παρούσας ενεργειακής κρίσης, οι κρατικές επιδοτήσεις, η μεταφορά δηλαδή πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την ενίσχυση των αδύναμων νοικοκυριών, είναι αναγκαία και σωστή κίνηση.
Οφείλουμε όμως, παράλληλα, να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στη μεσοπρόθεσμη διαμόρφωση του ενεργειακού σκηνικού της χώρας, με γνώμονα τον περιορισμό της εξάρτησης από εξωευρωπαϊκές πηγές.
Επιβάλλεται να υιοθετήσουμε και στην Ελλάδα τη δοκιμασμένη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέθοδο των διεθνών ανοικτών διεθνών διαγωνισμών, για τα νέα συμβόλαια έργων ΑΠΕ (Αιολικά και Ηλιακά). Οι ανοικτοί δημόσιοι διαγωνισμοί δίνουν χαμηλότερες τιμές από τις απευθείας αναθέσεις.
Η Ιταλία, για παράδειγμα, έχει πρόσφατα αναθέσει έργα ΑΠΕ ισχύος 500MW στον πρώτο μιας σειράς διαγωνισμών. Σε ανοικτό δημόσιο διαγωνισμό, ορίστηκε τιμή αναφοράς τα 70 ευρώ/Μεγαβατώρα και ζητήθηκαν εκπτώσεις σε αυτή την τιμή από τους διαγωνιζόμενους.
Το ίδιο γίνεται και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ας μη καθυστερούμεˮ.